Gemengde geluiden uit overheidschuwe Kooi

Door Jamie Schemkes en Marlies Vording                                                                    Hoofdartikel

Dichtgetimmerde ramen, rondslingerend afval en vervallen speeltuintjes, afgewisseld door vrolijke voortuintjes met bonte bloemen en tuinstoelen: De Kooi in een notendop. Achter de kanten vitrages schuilt echter een hoop onrust en onzekerheid. De aankomende burgertop biedt stof tot nadenken. Wat houdt de buurtbewoners bezig? Duidelijk is geworden: de volkswijk voelt zich het zwarte schaap in de Leidse familie.    

Tom Oomen is trots op zijn buurtcentrum

Bij buurtcentrum ‘De Kooi’ druppelen  om 10.00 uur ’s ochtends de eerste buurtbewoners al binnen. Beheerder Tom Oomen kijkt te-vreden toe terwijl hij op het terras naast de ingang een shaggie rolt. “Ik heb even pauze hoor, maar kom vooral gezellig binnen”, zegt hij met rollende Leidse ‘R’. Eenmaal binnen staat vrijwilligster Toos Fakkel al klaar met koffie. “Ik ben hier elke dag te vinden, ik zet me graag in voor de buurt.” Volgens Fakkel is dat belangrijk, omdat ze de betrokken-heid van de bewoners al jaren ziet afnemen. “Ik woon hier al 35 jaar, en zie de buurt verpauperen.” De verpaupering heeft volgens haar sterk te maken met het grote verloop in de wijk. “Vijf buren uit mijn straat gaan verhuizen naar de nieuwbouw.” Wegens de verouderde huizenblokken in de buurt heeft woningbouwvereniging de Sleutels besloten de hele boel te vernieuwen. Potentiële plannen voor het slopen van de wijk hebben voor veel onrust gezorgd onder de bewoners. Vorige week werd de boel nog eens opgeschud, toen het college van burgemeester en wethouders besloot de Oude Kooi een monumentenstatus te geven. Of Fakkel hier nou zo blij mee moet zijn, weet ze nog niet. “Hoe dan ook is de sfeer hier veranderd. De ‘kakkers’ die hier komen wonen noemen het hier een camping, alsof dat iets slechts is. Ik zeg dan: welkom op mijn camping!”

Er zijn echter ook positieve geluiden over de veranderingen in De Kooi. Buurtbewoner Ron Kager ziet het wel zitten. Hij heeft al een van de nieuwbouwhuizen weten te bemachtigen. “De onderhoudskosten van de oude woningen gaan sowieso omhoog. Eerst zag ik een het niet zitten, maar de huizen zijn gewoon op.’’ Bovendien vindt hij dat er iets moois voor terug komt: “De blokken hiernaast zijn al gesloopt, en de nieuwe huizen zijn geheel in de oude stijl nagebouwd.”


Achterstandswijk
Volgens Fakkel spelen er naast de sloop ook andere problemen in de wijk. Door de slechte staat van

Het geluid  van Toos Fakkel is duidelijk: zij blijft

de afvalbakken zwerft er veel afval op straat en hebben de bewoners last van ongedierte. “Wie zet er nou afvalbakken pál voor huizen neer? Ik kan zomers niet buiten zitten door de stank.” Oomen voegt daaraan toe dat ook de nieuwe parkeerregeling voor ontevredenheid zorgt: “Ik ben bij meerdere ver-gaderingen aanwezig ge-weest, waar beloofd werd dat betaald parkeren er hier niet doorheen zou komen. En moet je nou zien.” Voor ouderen komt er volgens hem nog een hindernis bij, omdat de parkeermeters ver uit elkaar staan. De twee zijn van mening dat de besluiten worden genomen door wethouders die geen idee hebben hoe het leven in De Kooi eruit ziet. Fakkel voegt daaraan toe: “De gemeente noemt ons een achterstandswijk, maar hier wonen de sociaalste mensen uit de stad.”

Milo Schemkes voor zijn anti-kraak woning

Student Milo Schemkes woont anti-kraak in een pand dat op de slooplijst stond. ,,Het is een leuke buurt om te wonen.’’ Ook kan hij de campingsfeer wel waarderen. “Je maakt makkelijk een praatje met de buren op straat.” Hij ervaart echter ook over-last: “Het is een ranzige wijk. Afval wordt naast de containers op straat ge-gooid. Het is alsof de ge-meente de buurt heeft opgegeven.’’ Daarnaast vindt hij het raar dat het riool wordt vervangen en dat hij nieuwe gasmeters heeft gekregen, op het moment dat het pand nog op de slooplijst stond.

Overheidschuw

Kn Au wil graag zijn klantenkring behouden

Niet alleen voor bewoners, maar ook voor ondernemers in De Kooi is de toekomst onzeker. “Ik moest van de buren horen dat dit blok misschien gesloopt zou worden”, aldus Kn Au, eigenaar van een buurtwinkel. Hij is tegen de sloop, ‘want wie betaalt de verhuiskosten?’ Er is geen zekerheid en straks, als hij bijvoorbeeld een jaar dicht moet, is hij alle vaste klanten kwijt. “Wie vergoedt die schade?’’ De woningbouwvereniging gaf in een brief aan te komen praten met bewoners, maar die brief heeft hij nooit gehad. “U bent geen bewoner, maar een winkeleigenaar’’, kreeg hij te horen. Een andere ondernemer uit de buurt geeft aan veel van de onrust in de buurt te merken. “De mensen hier zijn klaar met alles dat met politiek te maken heeft. Ze zijn overheidschuw.’’ Volgens hem komt dat doordat mensen zich in de steek gelaten voelen: “Ze zijn hier al zo vaak bedonderd.”

Verpak, versier en verkoop die burgertop

Door Laura Scholte                                                                                                           Column                                                                                                                                                                                                

Een grote ballon met "gratis" boven een ijscokar. Volgens Tom Oomen is dat de enige  manier om mensen uit De Kooi bij elkaar te krijgen. Praten over politiek doen de mensen hier niet graag, behalve dan om zich flink uit te laten over achterstallig onderhoud of het nieuwe parkeerbeleid. De burgertop komt eraan, maar wat doe je om iedereen te betrekken? Van de bewoners van de Kooi kan je niet verwachten dat ze zelf huiskamergesprekken gaan organiseren, daarvoor is het wantrouwen tegenover de gemeente te groot. De oplossing is misschien lang zo moeilijk niet.

Het hoeft natuurlijk geen ijscokar te zijn, maar een publieksgerichte aanpak is helemaal zo’n slecht idee nog niet. De gedachte van Stadslab dat iedereen zich graag inzet voor de burgertop is mooi, maar dat geldt niet voor iedereen. Sommige mensen hebben wat meer aansporing nodig. Dat betekent niet dat de bewoners van De Kooi niet betrokken zijn; ze hechten veel waarde aan de stad, en met name aan hun buurt. Er heerst echter een sterk collectief gevoel dat de buurt is vergeten. Als je iets van hen verlangt, zal je moeten laten zien dat je bereid bent om naar hen toe te gaan en naar hen te luisteren.

Van deur tot deur gaan met je praatje zal niet erg effectief zijn. Als je de wijk in gaat, is het buurthuis een goede plek om te beginnen. Het is een centrale plek waar veel buurtbewoners samen komen om een kopje koffie te drinken of een sigaretje te roken. De Kooi wordt niet voor niet een sociale wijk genoemd; de mensen zijn graag in voor een praatje. Er is al een groep bijeen, je hebt al gauw 

 Het kan natuurlijk zijn dat dit niet genoeg is om de bewoners van De Kooi enthousiast te maken voor de burgertop, maar extra maatregelen zijn zo getroffen. Gooi bijvoorbeeld flyers door de bus met alle informatie over de burgertop erop: data, plaats, en voorbeelden van successen in andere steden. Zo is er geen verwarring over wat de burgertop inhoudt en vergroot je het gevoel bij de buurtbewoners dat ze worden betrokken. Hang een formulier op in het buurthuis waar de bewoners hun klachten en ideeën op kwijt kunnen. Kortom: vergroot de laagdrempeligheid, een goed begin is het halve werk.

We zullen ervoor moeten zorgen dat de bewoners van De Kooi weten waar er wat te halen valt. Of dat nou bij een ijscokar is, of bij de gemeenteraad, maakt niet uit. Zolang het maar duidelijk is dat de burgertop er ook is voor hen.

Vraag en antwoord: de Sleutels

Door Jamie Schemkes

• De bewoners van de Kooi geven aan zich niet serieus genomen te voelen. Ze geven aan dat er de afgelopen jaren vanuit de Sleutels en de gemeente veel onduidelijkheid is geweest over het al dan niet slopen van woningen in de Kooi, terwijl de bewoners zelf aangeven duidelijk te zijn geweest over het feit dat zij willen blijven. Herkennen jullie je in dit verhaal en hoe groot is de rol van de Sleutels überhaupt geweest in dit verhaal? Nicole de Vrij, projectleider Oude Kooi van de Sleutels: “Er is een akkoord gesloten met de bewoners voor aanpak van de gehele wijk. Voor de woningen in de centrale blokken was een renovatie afgesproken. Bewoners moesten hiervoor uit hun woning, en kregen de mogelijkheid van terugkeer. Dit akkoord heeft de Sleutels in juni opengebroken. We begrijpen heel goed dat de bewoners hierdoor onzeker zijn geworden over de toekomst van hun woning. Er waren echter hele goede redenen voor ons om te gaan voor sloop en nieuwbouw: het levert een besparing op van € 6 miljoen (maatschappelijk geld, dat in andere woningen kunnen geïnvesteerd gaat worden). Bewoners krijgen er veel betere woningen voor terug, tegen lagere huren dan bij gerenoveerde woningen. Overigens geldt zowel voor renovatie als nieuwbouw dat bewoners hun woning geruime tijd moeten verlaten, en in beide gevallen geldt de mogelijkheid tot terugkeer.”

• De bewoners van de Kooi geven aan zich zorgen te maken over mogelijke stijgende huurprijzen van hun woningen, zowel in het geval van sloop en dat er verhuisd moet worden naar nieuwe (duurdere) panden, als in het geval dat de Kooi monumentaal zou worden. In hoeverre zijn die zorgen terecht? De Vrij: “Die zorgen zijn terecht. In zowel de nieuwbouw als de renovatie geldt voor de meeste bewoners een stijging in de huurprijs. Hiertegenover staat echter een hogere kwaliteit van de woning en lagere stookkosten vanwege de betere isolatie. Een gerenoveerde huurwoning heeft, omdat renovatie duurder is, een hogere huurprijs dan een nieuwbouw huurwoning. Als de Kooi de monumentale status krijgt, kunnen wij niets anders dan opnieuw naar de plannen kijken en de onderdelen van de woningen die monumentaal zijn behouden.”

• Sommige bewoners van de Kooi geven aan verontwaardigd te zijn, omdat er de afgelopen 35 jaar door de Sleutels nauwelijks tot geen onderhoud aan de huizen zou zijn gepleegd, en dat veel huizen in de Kooi daarom onbewoonbaar en onveilig zijn verklaard. Kunnen jullie je vinden in deze verklaring? De Vrij: “Er is in de afgelopen 35 jaar wel degelijk onderhoud gepleegd. In de afgelopen jaren hebben we alleen geen groot onderhoud meer gedaan, omdat een grootschalige aanpak gepland stond. En dan is het zonde om geld uit te geven aan ingrepen die bij de grootschalige ingreep weer ongedaan gemaakt worden. Overigens, als bewoners ons bellen omdat er iets kapot is of niet werkt, komen wij gewoon langs om dit te maken.”

Vraag en antwoord: de gemeente Leiden

Door Marlies Vording

•     In de Kooi hebben mensen het idee dat ze door de gemeente in de steek worden gelaten. In hoeverre bent u bekend met dat probleem en welke maatregelen zijn/worden er getroffen om dat gevoel te verminderen? Woordvoerder van de gemeente Leiden Lonneke van den Arend: “Dat mensen zich in de steek gelaten voelen is bij ons niet bekend. Juist vanuit het principe ‘werken vanuit de stad’ is er veel aandacht voor de wijk.”

•      Er wordt veel geklaagd over de locaties van de parkeermeters. Liggen er al plannen op tafel om dat probleem op te lossen? Van den Arend: “Bij de gemeente zijn diverse klachten en verzoeken binnen gekomen over de locaties en het aantal parkeerautomaten, echter weinig vanuit De Kooi. Bij het bepalen van de locaties is rekening gehouden met de loopafstand tot de parkeerautomaat (maximaal 250 meter) en zoveel mogelijk met drukbezochte locaties. De locaties zijn ook besproken met vertegenwoordigers van bewoners en ondernemers in de Klankbordgroep Parkeren. In De Kooi en andere wijken rond het centrum worden de parkeerautomaten minder intensief gebruikt dan in het centrum: bewoners hebben veelal een parkeervergunning en voor hun bezoek ook een vergunning of bezoekerskraskaarten. Bovendien wordt er in Leiden steeds meer gebruikgemaakt van mobiel parkeren (aanmelden via de telefoon). Begin 2017 start kentekenparkeren: parkeerders voeren hun kenteken in en betalen, maar hoeven niet meer terug naar de auto te lopen om een parkeerkaartje achter de voorruit te leggen. Tot slot wordt de uitbreiding van betaald parkeren, waaronder de locaties van de parkeerautomaten, gemonitord en geëvalueerd.”

•     Worden er al maatregelen getroffen om het afval op straat te verminderen? Zo ja, welke? Van den Arend: “In De Kooi zijn in de afgelopen weken extra bovengrondse containers geplaatst om te voorkomen dat huisvuil naast containers wordt gezet. Ook legen we de containers extra en rijden we op maandag tot en met vrijdag dagelijks langs de containers in de wijk om afval naast de containers te verwijderen.”

De burgertop: wie doen er mee?

Door Jamie Schemkes en Marlies Vording 

Dat het vertrouwen in de gemeente ernstig is geschaad onder de buurtbewoners, blijkt wel als de burgertop ter sprake komt. Hoe bereid zijn bewoners om daaraan deel te nemen? “Er wordt veel beloofd, maar niks uitgevoerd”, zegt een bezoekster van het buurtcentrum. Ook Oomes en Dick Fakkel, de echtgenoot van Toos, zijn sceptisch. “Je wordt toch niet gehoord”, zegt de laatste. Alleen zijn vrouw Toos zou er wel oren naar hebben, en werpt zich graag op als spreekbuis voor de buurt. Schemkes zegt dat hij best gelooft dat het initiatief verschil zou kunnen maken, maar voelt zich niet geroepen om zelf mee te doen: “Ik woon hier tijdelijk. Ik voel me niet betrokken genoeg bij de buurt om me op die manier in te zetten.” Ook Kager zou zelf niet meedoen, maar verwerpt het idee niet geheel: “De gemeente neemt dingen voor en verandert het toch weer. Maar ja, als je helemaal niks doet, gebeurt er ook niks.’’